Parafia Św. Jerzego w Rydułtowach

Pogrzeb chrześcijański

Kan. 1176 - § 1. Wierni zmarli powinni otrzymać pogrzeb kościelny, zgodnie z przepisem prawa.
     § 2. Pogrzeb kościelny, w którym Kościół wyprasza duchową pomoc zmarłym, okazuje szacunek ich ciału i równocześnie żywym niesie pociechę nadziei, należy odprawiać z zachowaniem przepisów liturgicznych.
    § 3. Kościół usilnie zaleca zachowanie pobożnego zwyczaju grzebania ciał zmarłych. Nie zabrania jednak kremacji, jeśli nie została wybrana z pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej.

Odprawianie pogrzebu 

   Kan. 1177 - § 1. Nabożeństwo pogrzebowe za każdego wiernego winno być z reguły odprawione w jego własnym kościele parafialnym,
   § 2. Każdy jednak wierny albo ci, do których należy troska o pogrzeb zmarłego, mogą wybrać inny kościół na pogrzeb, za zgodą tego, kto nim zarządza, i po zawiadomieniu własnego proboszcza.
   § 3. Jeśli śmierć nastąpiła poza własną parafią i nie przeniesiono do niej zwłok ani nie został zgodnie z prawem wybrany inny kościół pogrzebu, nabożeństwo należy odprawić w kościele parafii, gdzie śmierć nastąpiła, chyba że prawo partykularne wyznacza inny kościół.
   Kan. 1178 - Nabożeństwo pogrzebowe za biskupa diecezjalnego winno być odprawione w jego własnym kościele katedralnym, chyba że wybrał on inny kościół.
  Kan. 1179 - Nabożeństwo pogrzebowe za zakonników lub członków stowarzyszenia życia apostolskiego ma być z reguły odprawione we własnym kościele lub kaplicy. Jeśli instytut lub stowarzyszenie są kleryckie, odprawia je przełożony, w pozostałych wypadkach kapelan.
   Kan. 1180 - § 1. Jeśli parafia posiada własny cmentarz, na nim powinni być grzebani wierni zmarli, chyba że inny cmentarz został
zgodnie z prawem wybrany przez samego zmarłego albo przez tych, do których należy zajęcie się pogrzebem zmarłego.
   § 2. Jeśli tylko prawo tego nie zabrania, każdemu wolno wybrać cmentarz pogrzebania.
   Kan. 1181 - Co do ofiar składanych z okazji pogrzebu, należy zachować przepisy kan. 1264, z zastrzeżeniem jednak, aby w nabożeństwie pogrzebowym nie było żadnego wyróżniania osób oraz by biedni nie byli pozbawieni należnego pogrzebu. 
   Kan. 1182 - Po pogrzebie należy sporządzić akt w księdze zmarłych, zgodnie z postanowieniami prawa partykularnego.

Osoby, którym należy udzielić lub odmówić pogrzebu kościelnego

     Kan. 1183 - § 1. Co do pogrzebu, katechumeni są zrównani z wiernymi.
     § 2. Ordynariusz miejsca może zezwolić na pogrzeb kościelny dzieci, których rodzice mieli zamiar je ochrzcić, a jednak zmarły przed chrztem. 
    § 3. Ochrzczonym przynależnym do jakiegoś Kościoła lub wspólnoty kościelnej niekatolickiej, można pozwolić na pogrzeb kościelny według roztropnego uznania ordynariusza miejsca, jeśli nie ma ich własnego szafarza; chyba że się ustali, iż mieli przeciwną wolę.
    Kan. 1184 - § 1. Jeśli przed śmiercią nie dali żadnych oznak pokuty, pogrzebu kościelnego powinni być pozbawieni:
       1° notoryczni apostaci, heretycy i schizmatycy;
      2° osoby, które wybrały spalenie swojego ciała z motywów przeciwnych wierze chrześcijańskiej;
       3° inni jawni grzesznicy, którym nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia wiernych.
    § 2. Gdy powstaje jakaś wątpliwość, należy się zwrócić do miejscowego ordynariusza, do którego decyzji należy się dostosować.
    Kan. 1185 - Pozbawienie pogrzebu zawiera w sobie także odmowę odprawienia jakiejkolwiek Mszy świętej pogrzebowej.

Instrukcja w sprawie pogrzebu
(Fragmenty)

2.5. Prawo kanoniczne określa przypadki w jakich wierny zostaje pozbawiony pogrzebu kościelnego:

"Jeśli przed śmiercią nie dali żadnych oznak pokuty,7/ pogrzebu kościelnego powinni być pozbawieni:

    1. notoryczni apostaci, heretycy i schizmatycy,8/
   2. osoby, które wybrały spalenie swego ciała z motywów przeciwnych wierze chrześcijańskiej,
   3. inni jawni grzesznicy, którym nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia wiernych" (kan. 1184 § l).9/

   2.5.1. Wykładnia kan. 1184 § l n.3 jako dyspozycji karnej ("powinni być pozbawieni") podlega interpretacji ścisłej (kan. 18).

Należy pozbawić kogoś pogrzebu kościelnego tylko wtedy, gdy zachodzą łącznie trzy znamiona stanu faktycznego:

    1. jawny grzesznik, który 
    2. przed śmiercią nie dał żadnych oznak pokuty (żalu), a któremu
    3. nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia
wiernych.

  2.5.2. Jawny grzesznik to taki, który w sposób ciężki i trwały (habitualny) wykracza przeciw moralności chrześcijańskiej i którego to grzeszne życie jest znane otoczeniu. Na grzech składa się element obiektywny i subiektywny. Minimum tego, by móc założyć istnienie subiektywnej winy jest upomnienie (por. przez analogię kan. 1347 § l). Takiemu grzesznikowi należy odmówić pogrzebu kościelnego wtedy i tylko wtedy, gdyby taki pogrzeb wywołał publiczne zgorszenie. Zakłada to, że znane parafianom ciężko grzeszne życie tego człowieka nie było przez nich akceptowane, tak że wspólnota parafialna nie jest skłonna wyświadczyć zmarłemu ostatniej przysługi miłości. W tym sensie parafianie współdecydują o tym, czy urządzić komuś pogrzeb kościelny czy nie. Proboszcz nie musi przeprowadzać szerokiego sondażu. Wystarczy domniemanie, ale oparte na konkretnych przesłankach (np. doświadczenie z poprzednich analogicznych przypadków).

   2.5.3. Jeżeli wymienione w kan. 1184§ l n.3 osoby dały przed śmiercią jakiekolwiek oznaki pokuty, a tym bardziej, gdy przed śmiercią wyspowiadały się i otrzymały rozgrzeszenie, to mają prawo do pogrzebu kościelnego na równi z innymi wiernymi. Nie należy w takim przypadku stosować z tytułu ich grzesznej przeszłości żadnych ograniczeń w obrzędzie pogrzebowym. 

   2.5.4. To odnosi się również do wiernych, którzy żyli w małżeństwie niesakramentalnym, a przed śmiercią dali oznaki pokuty, czy też uzyskali wcześniej zgodę Biskupa na przystępowanie do sakramentów św.10/ 

   2.5.5. Publiczne zgorszenie można wykluczyć przez poinformowanie ludzi o okazanych przez zmarłego oznakach pokuty.11/ Jest to też okazją do ukazania wielkiego miłosierdzia Bożego, dającego człowiekowi szansę nawrócenia jeszcze w ostatnich chwilach życia. Pan Jezus w przypowieści
o robotnikach w winnicy (Mt 20,1-16) wskazał, że niektórzy mogą być zaangażowani dopiero w ostatniej godzinie. Należy przy tym zawsze zwracać uwagę i na miłosierdzie Boga i na Jego sprawiedliwość. "Bóg, będąc bogaty w miłosierdzie" (Ef2,4) usprawiedliwia nawracającego się, choćby w ostatniej chwili, grzesznika.

  2.6. Synod Katowicki poleca wyjaśnić wiernym, że "Kościół będzie również udzielał pogrzebu wszystkim katolikom, którzy tylko przez wiarę zachowali łączność z Kościołem. Sposób urządzenia pogrzebu uzależnić trzeba od względów duszpasterskich: może to być pogrzeb skromniejszy".12/

  2.7. W razie wątpliwości dotyczącej urządzenia czy odmówienia pogrzebu kościelnego, należy się zwrócić do miejscowego ordynariusza, do którego decyzji powinno się dostosować (kan. 1184 § 2).

  2.8. Gdy nie da się usunąć wątpliwości, zmarłemu należy urządzić pogrzeb kościelny, jednak w taki sposób, by nie wywołać zgorszenia.13/ W praktyce wprowadza się wtedy pewne ograniczenia w obrzędach pogrzebowych. Wskazane jest w takiej sytuacji nieprzyjmowanie ofiar od urządzających pogrzeb.14/

  2.9. Taka sytuacja może zaistnieć np. w przypadku pogrzebu człowieka, który żył w niesakramentalnym związku małżeńskim, a który w miarę dostępnych możliwości spełniał praktyki religijne i swym postępowaniem nie dawał zgorszenia. Może też to mieć miejsce przy pogrzebie osoby dłuższy czas nie praktykującej czy nawet lekceważącej życie religijne. Najczęściej wchodzi wtedy w grę "lenistwo duchowe" a nie pogarda spraw wiary.15/

  2.10. Pozbawienie kogoś pogrzebu zawiera w sobie również odmowę odprawienia w jego intencji Mszy św. pogrzebowej (kan. 1185).

3. Pogrzeb samobójców.

   3.1. Kodeks Prawa Kanonicznego z roku 1983, w odróżnieniu od Kodeksu z roku 1917, wśród tych, którzy powinni być pozbawieni pogrzebu kościelnego nie wymienia samobójców.
Według powszechnego zdania psychiatrów ci, którzy odbierają sobie życie nie są w pełni odpowiedzialni za czyn samobójczy. Dlatego, jeżeli w ciągu życia okazywali przywiązanie do wiary i Kościoła, nie odmawia się im pogrzebu kościelnego. Uczestnikom takiego pogrzebu należy wyjaśnić sytuację.

   3.2. Samobójcę, który przed zamachem na własne życie dawał zgorszenie, należy traktować jak jawnego grzesznika.16/

4. Pogrzeb zmarłych dzieci

Prawo do pogrzebu katolickiego mają dzieci, które zmarły przed chrztem, jeżeli rodzice mieli zamiar je ochrzcić (zob. KPK, kan. 1183 par. 2 ). Dotyczy to dzieci martwo urodzonych , zmarłych w czasie porodu oraz dzieci, które utraciły życie w łonie matki
1. Konferencja Episkopatu Polski zezwala na katolicki pogrzeb dzieci, które zmarły przed chrztem, jeżeli tylko rodzice pragnęli je ochrzcić (por. KPK kan 1183 par 2). Zgoda ta obejmuje również Mszę świętą.
2. Zmarłe dzieci, niezależnie od tego, czy były formalnie ochrzczone, czy nie; czy zmarły w łonie matki, po porodzie, czy też urodziły się martwe, należy pochować według stosownych obrzędów przewidzianych na tę okoliczność.
3. Jeśli rodzice o to proszą, wówczas przed pogrzebem dziecka winna być odprawiona Msza święta w kościele lub konsekrowanej kaplicy, a ksiądz powinien być ubrany w szaty białego koloru. Ta Msza św. nie ma charakteru przebłagania za grzechy dziecka, ale jest prośbą o pociechę dla rodziców.
4. Jeżeli rodzice nie wyrażają pragnienia celebracji Mszy świętej, stosowany jest modlitewny obrzęd na cmentarzu, który odbywa się według nieco uproszczonego rytuału.
5. Dziecko zmarłe przed porodem należy traktować jak dziecko zmarłe przed chrztem. Możliwy jest zatem pogrzeb dziecka, które rodzice stracili na skutek poronienia, nawet w bardzo wczesnym etapie ciąży.
6. Chrzest pragnienia daje gwarancję odkupienia i zbawienia.
7. Kościół daje możliwość pochówku dziecka z zachowaniem religijnego obrządku (niezależnie od jego wieku czy czasu trwania ciąży) – co wynika z prawa każdej istoty ludzkiej do poszanowania jej godności

Więcej informacji:
- poronienie.pl
- osieroceni.orangespace.pl


Formalności związane z pogrzebem

• Akt zgonu
• Zaświadczenie o przyjętych sakramentach świętych a zwłaszcza sakrament namaszczenia chorych
• Dokument stwierdzający miejsce pochówku (wydaje pracownik cmentarza)

Zgłoszenia pogrzebu  przyjmowane są poza godzinami urzędowania kancelarii parafialnej